Allergiemedicatie voor kinderen

De juiste allergiemedicatie kan allergieklachten bij je kind verlichten. Zo zijn antihistaminica en corticosteroïden veelgebruikte middelen die vrij snel de klachten kunnen verlichten. Allergie immunotherapie kan ook een optie zijn. Deze langdurige behandeling is erop gericht het immuunsysteem te trainen zodat het niet meer zo heftig reageert op allergietriggers.

Voordat je medicatie gaat overwegen is het belangrijk om te weten dat het vermijden van het stofje dat problemen geeft (de allergietrigger), helpt om klachten te kunnen voorkomen. Dat wordt ook wel saneren genoemd. Dit kan soms lastig zijn of onvoldoende helpen. Dan kun je kijken naar andere behandelmogelijkheden. De behandelmogelijkheden verschillen van kind tot kind. Het is afhankelijk van de leeftijd van je kind en welk type allergie hij of zij heeft29. Is je kind nog (heel) jong, dan kunnen crèmes of oogdruppels bij sommige allergieklachten verlichting bieden. Wordt je kind ouder, dan kunnen de klachten erger worden en heeft je kind misschien meer aan allergiemedicatie die het moet innemen. Voor kinderen die risico lopen op een ernstige allergische reactie is het bij de hand hebben van spoedmedicatie (zoals een adrenalinepen) belangrijk.

Raadpleeg bij voorkeur altijd je arts voor advies over geschikte medicatie voor je kind. Je arts kan je ook helpen bij het bepalen van welke allergie je kind heeft. Samen kunnen jullie bespreken welke behandelingen er voor jouw kind mogelijk zijn en een behandelplan opstellen. Lukt het niet om de allergieklachten met veelgebruikte medicatie onder controle te krijgen? Dan is allergie immunotherapie misschien een optie. Je arts weet er meer van en kan je hierbij adviseren.

Is allergiemedicatie voor kinderen anders dan voor volwassen?

Kinderen kunnen bij een allergie dezelfde medicatie als volwassenen gebruiken. De dosis zal voor kinderen in veel gevallen wel lager zijn. De voorgeschreven hoeveelheid is speciaal bedoeld voor kinderen van verschillende leeftijden. Geef je kind niet een dosis die bedoeld is voor volwassenen, dat kan mogelijk tot bijwerkingen leiden.

Welke leeftijd je kind ook heeft: het is belangrijk dat hij of zij de allergiemedicatie in de juiste dosering krijgt. Zo wordt je kind immers het beste geholpen. Lees voor het gebruik van geneesmiddelen of medische hulpmiddelen altijd eerst de bijsluiter of gebruiksaanwijzing.

Apotheker legt aan een moeder en haar dochtertje uit hoe en wanneer ze haar allergiemedicatie kan gebruiken

Verschil in vrij verkrijgbare medicatie en door de arts voorgeschreven medicatie

Vrij verkrijgbare medicatie is te koop bij apotheken en drogisterijen. Begeleiding van een arts is hierbij niet noodzakelijk, maar je kunt je arts of apotheker altijd om advies vragen. Lees voor gebruik ook altijd eerst de bijsluiter of gebruiksaanwijzing. Er bestaat ook medicatie die alleen door een arts kan worden voorgeschreven. Je arts kan je helpen bij het bepalen van welke medicatie het meest geschikt is om klachten te verlichten bij je kind. Dat kan van kind tot kind verschillen. Allergieën zijn namelijk complex en elk kind kan anders op medicatie reageren. Soms kan vrij verkrijgbare medicatie voldoende zijn om de klachten verlichten, in andere gevallen zal de arts misschien een geneesmiddel voorschrijven.

Door het maken van een afspraak met je arts krijgt je kind de voor hem of haar meest passende allergiebehandeling. Deze behandeling kan – naarmate je kind ouder wordt – bijgesteld worden of veranderen. Is er nog geen diagnose gesteld, dan kan een allergietest nodig zijn. Soms kun je bepaalde medicatie niet gebruiken, bijvoorbeeld als je kind een andere aandoening heeft en daarvoor misschien al medicatie gebruikt.

Hoe kan het behandeltraject voor kinderen eruitzien?

Het aanpakken van een luchtwegallergie en het onder controle houden ervan, kan een uitdaging zijn bij kinderen. Het zal niet altijd mogelijk zijn om allergietrigger(s) helemaal te vermijden, maar verlichting van de allergieklachten met bijvoorbeeld antihistaminica of corticosteroïden is een optie. Ook kun je andere allergiebehandelingen overwegen, zoals een behandeling waarbij het immuunsysteem opnieuw getraind wordt.

Hieronder lees je meer over de inzet van allergiemedicatie en verschillende opties.

Vind een Allergiespecialist

Een allergiespecialist kan helpen bij het vaststellen van de diagnose allergie, bepalen waarvoor je mogelijk allergisch bent en indien nodig een behandeladvies geven.

Wij helpen jou een allergiespecialist in de buurt te vinden.

Let op: een doorverwijzing van de huisarts is nodig. Goed voorbereid naar je afspraak met je huisarts? De allergie-afspraak checklist kan je hierbij helpen.

Wat kun je doen als je kind op bepaalde plekken allergieklachten heeft?

Je kind kan last hebben van een allergie die vooral in de lente en zomer klachten veroorzaakt. Dat is een seizoensgebonden allergie, zoals een allergie voor pollen of voor schimmels. Het kan ook zijn dat je kind een allergie heeft voor dingen binnenshuis zoals de huidschilfers van katten of andere huisdieren, huisstofmijt, schimmel of een andere allergietrigger die vooral binnen voorkomt. Welke allergie je kind ook heeft, je kunt (samen met je arts) bekijken welke opties er zijn om de klachten te verlichten.

Zo kun je bepaalde medicatie overwegen. Medicatie die allergieklachten verlicht (symptomatische medicatie) werkt in op wat er in het lichaam gebeurt als je kind op een allergietrigger reageert. Corticosteroïden werken ontstekingsremmend31 en verminderen de zwelling.1 Antihistaminica en mestcelstabilisatoren1 blokkeren de werking van het stofje histamine dat veel allergieklachten veroorzaakt. Heeft je kind vooral last van allergieklachten in of op een deel van het lichaam, zoals de neus of de ogen, dan kunnen producten die je daar lokaal kunt gebruiken een optie zijn.

Sommige medicatie is goedgekeurd voor baby's en peuters, andere pas vanaf een bepaalde leeftijd. Bespreek dit met je arts en lees de bijsluiter goed door voor gebruik.

Bij een verstopte, loop- of jeukende neus

Hiervoor bestaan allerlei soorten neussprays. Dat kan een neusspray zijn met corticosteroïden2 of met antihistaminica voor kinderen.2 Er bestaan ook gecombineerde neussprays met antihistaminica en steroïden (ontstekingsremmers).2 Bij kinderen kun je ook slijmoplossende middelen gebruiken, maar net als bij volwassenen kun je dat maximaal een aantal dagen gebruiken.2 Er bestaan ​​ook neussprays met mestcelstabilisatoren. Deze neussprays zorgen ervoor dat cellen (de mestcellen), die reageren als je kind in aanraking komt met een allergietrigger, minder van een bepaald stofje maken. Dit vermindert de allergische reactie.3 

Misschien gebruik je al een neusspray op basis van een zoutoplossing, als je kind verkouden is en een verstopte neus heeft. Dit kan helpen om het slijm los te maken en te verdunnen; zelfs bij baby’s vanaf een bepaalde leeftijd kun je zo’n neusspray vaak al gebruiken. Neussprays met zoutoplossing lijken er ook voor te zorgen dat neussprays met corticosteroïden beter werken, omdat ze helpen het slijm uit de neus te verwijderen en de zwelling te verminderen.4 Hetzelfde geldt voor antihistaminica (meer info hieronder) die worden gebruikt bij allergische rinitis. Mogelijk hoeven kinderen in combinatie met een neusspray op basis van zoutoplossing daar ook minder van te gebruiken.4 

Misschien vindt je kind een neusspray in het begin een beetje spannend. Leg daarom precies uit hoe het werkt, doe het eventueel even voor zodat ze weten wat ze kunnen verwachten.

 Infographic over antihistaminica; dit is veelgebruikte allergiemedicatie voor kinderen om hun allergieklachten te verzachten.

Bij tranende, rode ogen

Als je kind tranende, rode ogen heeft, dan zijn er verschillende behandelmogelijkheden. Dat zijn onder andere antihistaminica of mestcel stabiliserende oogdruppels, of een middel waarin beiden zitten.6 Misschien moet je de ogen van je kind een paar keer per dag behandelen. Zoutoplossingen of kunstmatige tranen kunnen soms ook helpen om de klachten te verlichten.

Voor jongere kinderen zijn oogdruppels misschien nog wel enger dan neussprays. Het kan helpen om je kind vooraf gerust te stellen en uit te leggen hoe je de druppels gaat inbrengen. Laat je kind voor het inbrengen van de druppels achteroverleunen en vraag of hij of zij omhoogkijkt. Houd het bovenste ooglid open en knijp voorzichtig in het onderste ooglid om een ​​klein zakje te maken waarin de vloeistof kan worden opgevangen.7

Bij een gevoelige of jeukende huid

Crème met corticosteroïden, gel, zalf en lotion worden gebruikt om klachten bij eczeem (atopische dermatitis) en insectenbeten te verlichten.8,9. Er zijn varianten in allerlei sterktes, van mild tot ‘supersterk’.10 Inmiddels bestaan er ook crèmes zonder steroïden voor de behandeling van eczeem bij kinderen.10 Bespreek dit met je arts.

Het is ook belangrijk dat de huidbarrière gezond blijft. Een verzachtend middel kan daarbij helpen; Het kan ook pijn of jeuk bij je kind verlichten.11 Over het gebruik hiervan kan je arts je adviseren.

Bij astmaklachten

Door het inademen van allergenen (allergietriggers) kunnen kinderen klachten krijgen zoals een piepende ademhaling en hoesten. Ze kunnen kortademig worden en het gevoel hebben dat er iets zwaars op hun borstkas ligt. De behandeling hangt af van de ernst van de klachten, maar meestal horen daar verschillende soorten inhalatoren bij: één om de klachten onder controle te houden en één voor plotselinge en mogelijk ernstige allergieklachten.12,13 

Ook corticosteroïden worden veel gebruikt bij kinderen, soms in combinatie met inhalatoren.12,13 Bij de behandeling van astma of luchtwegklachten kunnen verder bèta-2-antagonisten worden voorgeschreven. Deze kunnen de klachten verlichten, doordat ze de luchtwegen verwijden.12,13

 Infographic over antihistaminica; dit is veelgebruikte allergiemedicatie voor kinderen om hun allergieklachten te verzachten.

Welke via de mond in te nemen allergiemedicijnen zijn er?

Er zijn drie soorten medicatie die je oraal (via de mond) in kunt nemen:

Antihistaminica

Antihistaminica die je kunt innemen (capsules, tabletten, kauwtabletten, vloeistof of siroop) kunnen verlichting bieden bij hooikoortsklachten zoals niezen, hoesten of het hebben van een loopneus. Ook kunnen ze de allergische reacties op insectensteken en netelroos14 en mildere reacties op voedsel verlichten.15 De juiste dosis is belangrijk, gebruik daarom altijd de bijgeleverde spuit, maatlepel of -beker. Met een gewoon (thee)lepeltje kun je namelijk geen nauwkeurige dosis geven. Bij de meeste antihistaminica die via de mond ingenomen worden, duurt het ongeveer 30 minuten voor ze werken.15 

Corticosteroïdtabletten

Corticosteroïdtabletten worden minder vaak aan kinderen gegeven, omdat ze bij langdurig gebruik soms groeiproblemen kunnen veroorzaken.16

Leukotriëenantagonisten

Leukotriëenantagonisten blokkeren de werking van stofjes in het lichaam die astma- en allergische rinitisklachten (hooikoorts) veroorzaken. Daardoor kan het de klachten verlichten.17-19 Deze middelen kunnen worden gegeven aan kinderen met luchtwegklachten, die al een inhalator met corticosteroïden gebruiken.17 In welke vorm je kind dit middel krijgt hangt af van de leeftijd. Baby’s vanaf de leeftijd van 6 maanden kunnen het als granulaat (korrels) voorgeschreven krijgen. Voor oudere kinderen zijn er tabletten.

Overleg het gebruik van medicatie altijd eerst met je arts. En lees voor gebruik altijd eerst goed de bijsluiter of gebruiksaanwijzing door.

 Infographic over allergie immunotherapie; dit is allergiemedicatie voor kinderen die het immuunsysteem traint en kan de allergieklachten verlichten.

Wat is allergie immunotherapie?

Je kind reageert allergisch op iets omdat zijn/haar immuunsysteem denkt dat een onschuldig stofje een bedreiging is. Allergie immunotherapie is erop gericht om die reactie van het immuunsysteem te veranderen. Door steeds kleine beetjes te geven van de allergietrigger (het stofje waar je kind op reageert) kan het lichaam leren dat het geen vijand is. Dan hoeft het lichaam er ook niet meer allergisch op te reageren. Het is eigenlijk niets anders dan het opnieuw trainen van het immuunsysteem.

Allergie immunotherapie is beschikbaar voor kinderen met een allergie zoals voor huisstofmijt en sommige pollen. Kinderen moeten wel oud genoeg om mogelijke bijwerkingen die ze ervaren duidelijk te kunnen aangeven. Daarom wordt deze therapie niet aan kinderen onder de 5 jaar gegeven.

Voor kinderen die risico lopen op zeer ernstige allergische reacties (anafylaxie) op insectengif kan door een arts eventueel ook allergie immunotherapie worden aanbevolen.20

Wat houdt een behandeling met allergie immunotherapie in?22,23,24

Allergie immunotherapie is er in twee vormen: als tabletten die snel onder de tong oplossen en als injecties onder de huid. Welke je kind krijgt, hangt af van het type allergie en de leeftijd.

  • Immunotherapietabletten moeten elke dag worden ingenomen. De eerste dosis wordt onder medisch toezicht van een arts ingenomen. Gaat dat goed, dan kan de rest van de behandeling thuis worden gedaan. De behandeling duurt ​​ongeveer 3 jaar.
  • Immunotherapie-injecties worden altijd door een arts gegeven. Als je kind er net mee begint, zal het 1 of 2 keer per week een injectie krijgen om de hoeveelheid allergeen (de allergietrigger) geleidelijk op te bouwen. Daarna zit er meer tijd tussen de injecties. De behandeling duurt ​​maximaal 5 jaar.

Binnen enkele maanden nadat je kind is begonnen met de allergie immunotherapie kan zijn of haar lichaam wennen aan de allergietrigger. Dit kan de klachten soms al verlichten.

Wat is Allergie immunotherapie?

Je kind reageert allergisch op iets omdat zijn/haar immuunsysteem denkt dat een onschuldig stofje een bedreiging is. Allergie immunotherapie is erop gericht om die reactie van het immuunsysteem te veranderen. Door steeds kleine beetjes te geven van de allergietrigger (het stofje waar je kind op reageert) kan het lichaam leren dat het geen vijand is. Dan hoeft het lichaam er ook niet meer allergisch op te reageren. Het is eigenlijk niets anders dan het opnieuw trainen van het immuunsysteem.

Allergie immunotherapie is beschikbaar voor kinderen met een allergie zoals voor huisstofmijt en sommige pollen. Kinderen moeten wel oud genoeg om mogelijke bijwerkingen die ze ervaren duidelijk te kunnen aangeven. Daarom wordt deze therapie niet aan kinderen onder de 5 jaar gegeven.

Voor kinderen die risico lopen op zeer ernstige allergische reacties (anafylaxie) op insectengif kan door een arts eventueel ook allergie immunotherapie worden aanbevolen.20

 Infographic over allergie immunotherapie; dit is allergiemedicatie voor kinderen die het immuunsysteem traint en kan de allergieklachten verlichten.

Kunnen allergiemedicijnen voor kinderen bijwerkingen geven?

Sommige medicijnen hebben bijwerkingen. Bij allergiemedicatie voor kinderen kan dat ook zo zijn. In de bijsluiter van het middel dat je kind krijgt, staan de bijwerkingen die voor kunnen komen. Lees dit goed, zodat je weet waar je op moet letten.

Misschien heb je wel eens gehoord dat de oudere soorten antihistaminica slaperigheid kunnen veroorzaken.25 Ook bij kinderen kan deze bijwerking voorkomen.25, 26 Daarom hebben de tweede generatie antihistaminica die geen slaperigheid veroorzaken tegenwoordig de voorkeur. Je arts kan je hierover informeren en adviseren.  

Wat moet je doen als een kind een ernstige allergische reactie heeft?

Bij sommige allergieën is er een risico op anafylaxie. Dat is een ernstige allergische reactie. Allergieën waarbij dat voor kan komen, zijn onder andere allergieën voor voedsel, insectengif en latex (een soort rubber dat onder andere in ballonnen, teken- en schildersmaterialen en gympen zit),27 maar ook voor antibiotica en andere medicatie.

Anafylaxie kan heel plotseling optreden en levensbedreigend zijn. Er moet dan ook onmiddellijk medische hulp worden ingeschakeld. Je arts kan een adrenaline auto-injector of een adrenalinepen voorschrijven die je kind moet gebruiken als het per ongeluk in contact komt met de allergietrigger.

Veel voorkomende tekenen van anafylaxie zijn:28

  • Blozen of juist een bleke huid.
  • Jeuk of galbulten.
  • Zwelling van de tong en de keel.
  • Een zwakke of juist snelle pols.
  • Diarree, je niet lekker voelen of overgeven.
  • Lage bloeddruk.
  • Vernauwing van de luchtwegen, waardoor je kind moeite kan hebben met ademhalen of last heeft van een piepende ademhalen.
  • Duizeligheid of flauwvallen.
Infographic over adrenaline auto-injectors; dit is spoed allergiemedicatie voor kinderen.

Wees voorbereid

Anafylaxie is een ernstige allergische reactie die onmiddellijk medisch ingrijpen vereist. Leer de signalen vroegtijdig herkennen zodat je weet wat je moet doen.

Het wordt vaak geadviseerd om je kind 2 auto-injectors of adrenalinepennen bij zich te laten hebben. De reden hiervoor is dat 1 dosis soms aan de krappe kant is bij een heftige allergische reactie. Ook is het fijn een tweede exemplaar te hebben als de eerste het niet goed blijkt te doen of verkeerd wordt gebruikt.30 Daarnaast moet je kind na het gebruik van een auto-injector of adrenalinepen altijd alsnog naar het ziekenhuis, ook al voelt het zich na de injectie beter. De kans bestaat namelijk dat er een tweede uitgestelde anafylactische reactie optreedt.26

Het wordt vaak geadviseerd om je kind 2 auto-injectors of adrenalinepennen bij zich te laten hebben. De reden hiervoor is dat 1 dosis soms aan de krappe kant is bij een heftige allergische reactie. Ook is het fijn een tweede exemplaar te hebben als de eerste het niet goed blijkt te doen of verkeerd wordt gebruikt.30 Daarnaast moet je kind na het gebruik van een auto-injector of adrenalinepen altijd alsnog naar het ziekenhuis, ook al voelt het zich na de injectie beter. De kans bestaat namelijk dat er een tweede uitgestelde anafylactische reactie optreedt.26

Wees voorbereid

Anafylaxie is een ernstige allergische reactie die onmiddellijk medisch ingrijpen vereist. Leer de signalen vroegtijdig herkennen zodat je weet wat je moet doen.

Hoe kun je omgaan met de allergie van je kind op school?

Naar school gaan kan voor kinderen met allergieën een nóg grotere stap dan anders zijn. Maar dat geldt ook voor bezorgde ouders! Het is belangrijk dat de school op de hoogte is van de allergie van jouw kind. Vraagt de school niet naar mogelijke allergieën, neem dan zelf contact op de juf of meester van je kind. Dan kun je allergie- of astma-actieplan van je kind uitleggen en ervoor zorgen dat dit op school bekend is. In zo’n plan zet je bijvoorbeeld op papier waar je kind allergisch voor is, in welke periode van het jaar je kind er last van heeft (bij seizoensgebonden allergieën), welke medicatie in welke hoeveelheid je kind gebruikt, of wat een juf of meester bij plotselinge klachten het beste kan doen. Controleer dit plan regelmatig en werk het aan het begin van elk schooljaar bij.

Soms is een toestemmingsverklaring nodig zodat iemand op school je kind medicatie mag geven als dat nodig is. Het is goed om dit na te gaan.

Je kunt ook vragen of de school de anafylaxieposter kan ophangen, bijvoorbeeld in de lerarenkamer. Zo is voor iedereen snel zichtbaar wat er moet gebeuren als je kind een aanval krijgt.

Op een gegeven moment komt je kind op een leeftijd dat hij of zij zelf de allergie kan gaan ‘managen’. Het is dan zelf verantwoordelijk voor zijn of haar allergiemedicatie. Bespreek dit (op tijd) met je arts en bespreek het natuurlijk ook goed met je kind.

Kinderen staan in de rij in een schoolgang met hun leraar – achter het eerste kind steken een paar lachende kinderen links en rechts uit

Samenvatting

Kinderen kunnen vaak dezelfde allergiemedicatie gebruiken als volwassenen, maar de dosering kan voor hen lager zijn. Ook zijn de gebruiksinstructies mogelijk anders.

Wat de juiste behandeling is, hangt af van de leeftijd, de allergietrigger van je kind en de ernst van de klachten. Zo kan er medicatie gebruikt worden om de klachten te verlichten of kan er geprobeerd worden het immuunsysteem opnieuw te trainen (allergie immunotherapie). Als je kind naar school gaat en een allergie heeft, kan dat best een grote stap zijn. Bespreek het met je arts én praat met de juf of meester van je kind, of een contactpersoon van de school. Zo weet je zeker dat je kind de juiste ondersteuning krijgt die het op dat moment nodig heeft.

Ken je opties

Weten wat de juiste allergiemedicatie voor je kind is, kan best lastig zijn. Hopelijk heeft dit artikel hier wat duidelijkheid in gebracht. Heb je vragen of opmerkingen over dit artikel? Neem dan contact met ons op. Volg ons ook op Facebook, Instagram of Youtube.

Op allesoverallergie.nl maken wij wetenschappelijk onderbouwde informatie over allergie eenvoudig beschikbaar. De kennis die wij hebben opgedaan, delen wij graag met zoveel mogelijk mensen. Zo kunnen wij mensen met allergie waar mogelijk helpen. Om dit goed te kunnen doen, gebruiken wij actuele en betrouwbare informatiebronnen. Onze informatie wordt door gezondheidsprofessionals beoordeeld, voordat wij deze delen. De redactie van allesoverallergie.nl streeft ernaar om altijd nauwkeurig, duidelijk en objectief te communiceren. In dit redactiebeleid staat hoe wij dat doen.

Heeft jouw kind een allergietest nodig?

Alles over allergietesten.

Lees verder

Heeft mijn kind astma?

Alles over allergisch astma bij kinderen

Lees verder

Download de checklist voor de afspraak over je allergieklachten

Naar je huisarts?

Lees verder

Laatste medische review 7 februari 2024

Literatuurlijst

1. Asthma and Allergy Foundation of America. Allergy treatment. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aafa.org/allergy-treatments/

2. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Nasal sprays. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Drug-Guide/Nasal-Sprays

3. University of Michigan Health. Allergic rhinitis. Geraadpleegd 29 augustus 2023. https://www.med.umich.edu/1info/FHP/practiceguides/allergic/allergic.pdf 

4. Rhinology Online. The role of saline nasal sprays or drops in nasal hygiene: a review of the evidence and clinical perspectives*. https://www.rhinologyonline.org/Rhinology_online_issues/manuscript_102.pdf 

5. American College of Allergy Asthma and Immunology. Eye allergy. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/eye-allergy/

 

6. https://cks.nice.org.uk/topics/conjunctivitis-allergic/prescribing-information/topical-ocular-antihistamines-mast-cell-stabilizers/
Baab S, et al. Allergic Conjunctivitis. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448118/ 

7. CHOC – Children's Health. Tips to Make Eye Drops Easier for Kids – and Parents. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://health.choc.org/tips-make-eye-drops-easier-kids-parents

8. American College of Allergy Asthma and Immunology. Insect sting allergies. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/insect-sting-allergies/

9. AAAAI. Atopic Dermatitis Overview. Retrieved 4 January 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Conditions-Library/Allergies/Eczema-(Atopic-Dermatitis)-Overview

10. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Topical Ointments & Creams. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Drug-Guide/Topical-Ointments-Creams

11. Elias PM, et al. Optimised emollient mixture for skin barrier repair: Applications to global child health. J Glob Health. 2022;12:03019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9078150/

12. Cloutier MM, et al. 2020 Focused Updates to the Asthma Management Guidelines: A Report from the National Asthma Education and Prevention Program Coordinating Committee Expert Panel Working Group. J Allergy Clin Immunol. 2020 Dec;146(6):1217-1270. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091674920314044 

13. European Medicines Agency. Guideline on the clinical investigation of medicinal products for the treatment of asthma.
https://www.ema.europa.eu/en/documents/scientific-guideline/guideline-clinical-investigation-medicinal-products-treatment-asthma-revision-1_en.pdf

14. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Antihistamines. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Drug-Guide/Allergy-Medications 

15. Park JH, et al. Comparison of cetirizine and diphenhydramine in the treatment of acute food-induced allergic reactions. J Allergy Clin Immunol. 2011;128(5):1127-1128.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3205335/

16. Philip J. The effects of inhaled corticosteroids on growth in children. Open Respir Med J. 2014;8:66-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4319193/ 

17. Sampson A, et al. Leukotriene modifiers in the treatment of asthma. Look promising across the board of asthma severity. BMJ. 1998;316(7140):1257-1258.  
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1113026/ 

18. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Leukotriene Modifiers – Asthma. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Drug-Guide/Leukotriene-Modifiers 

19. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Leukotriene Modifiers - Allergic Rhinitis: Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Drug-Guide/Montelukast 

20. Golden DBK, et al. Stinging insect hypersensitivitiy. A practice parameter update 2016. Ann Allergy Asthma Immunol. 2017 Jan;118(1):28-54.
https://www.aaaai.org/Aaaai/media/Media-Library-PDFs/Allergist%20Resources/Statements%20and%20Practice%20Parameters/Stinging-insect-hypersensitivity-2016.pdf

21. U.S. Food and Drug Administration. PALFORZIA. Geraadpleegd 29 augustus 2023.
https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/allergenics/palforzia 

22. [US] Cox L, Nelson H, Lockey R, Calabria C, Chacko T, Finegold I, Nelson M, Weber R, Bernstein DI, Blessing-Moore J, Khan DA, Lang DM, Nicklas RA, Oppenheimer J, Portnoy JM, Randolph C, Schuller DE, Spector SL, Tilles S, Wallace D. Allergen immunotherapy. A practice parameter third update. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2011 Jan;127(1Suppl):S1-55. PMID: 21122901. doi:10.1016/j.jaci.2010.09.034.
https://www.aaaai.org/Aaaai/media/Media-Library-PDFs/Allergist%20Resources/Statements%20and%20Practice%20Parameters/Allergen-immunotherapy-Jan-2011.pdf

23. Small P, Kim H. Practical guide for allergy and immunology in Canada. Allergic Rhinitis. Allergy, Asthma & Clinical Immunology vol7/supp1. 10 November 2011.
https://aacijournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1710-1492-7-S1-S3

24. Roberts G, et al. A. European Journal of Allergy and Clinical Immunology (EAACI) Guidelines on Allergen Immunotherapy: Allergic rhinoconjunctivitis. Allergy. 2018 Apr;73(4):765-798.  
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/all.13317

25. Church, DS, et al. Pharmacology of Antihistamines. World Allergy Organ J. 2011 Mar;4(3 Suppl):S22-7.
https://waojournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1939-4551-4-S3-S22

26. WAO. Anaphylaxis synopsis. Retrieved 29 August 2023.
https://www.worldallergy.org/education-and-programs/education/allergic-disease-resource-center/professionals/anaphylaxis-synopsis

27. Boston Children’s Hospital. Latex Allergy Symptoms & Causes. Retrieved 29 August 2023.
https://www.childrenshospital.org/conditions-and-treatments/conditions/l/latex-allergy/symptoms-and-causes

28. Cardona V, et al. World Allergy Organization Anaphylaxis Guidance 2020. World Allergy Organ J. 2020 Oct 30;13(10):100472.
https://www.worldallergyorganizationjournal.org/article/S1939-4551(20)30375-6/fulltext 

29. Kinderallergie en astma centrum
https://kinderallergieenastmacentrum.nl/over-allergie/behandeling-van-allergie/medicijnen/
18-12-2023.

30. Voedselallergie.nl
https://www.voedselallergie.nl/laatste-nieuws/1066-een-adrenalinepen-is-niet-altijd-genoeg.html 
18-12-2023.

31. Farmacotherapeutischkompas.nl
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/corticosteroiden__nasaal 
18-12-2023.